ÇOCUKLARI SİBER SALDIRILARA KARŞI KORUMA YOLLARI
Covid -19 Pandemi sürecinde çocukların evde vakit geçirme süreleri arttıkça sosyal hayattan uzaklaşan çocuklar,
internet dünyasında daha fazla zaman geçirmeye başladı. Önceden ailelerin yaklaşık %90’dan fazlası gelişme
çağındaki çocukları için günde ortalama 1,2 saatlik bir sanal ortamda dolanma ve oyun süresi belirlerken diğer kısım
ebeveynlerin ise ortalama 5 saat süreyi göz ardı edebildikleri belirlendi. Bu süre artışı ne kadar çocuklar için güzel
vakit geçirme anlamına gelse de siber tehlikelere maruz kalma süresinin de artması ebeveynlerin daha dikkatli
olmaları gerektiği gerçeğini gündeme getirdi.
Yapılan araştırmalar çocukların siber tehlikelere karşı yeterince koruma altında olmadığını gösteriyor. Online
oynanan oyunlar özellikle kişisel bilgi paylaşım riskinin ve zararlı içeriklerle karşılaşma ihtimalinin çok yüksek
olduğunu belirliyor. Öncelikle doğabilecek tüm riskler hakkında çocuklarınızı mutlaka bilgilendirmeniz şart. Çocukların
sosyal medya üzerinden neler yaptığının olabildiğince takip edilmesi ve oynadığı oyunların yaş sınırlamaları ve
içerikleri hakkında bilgili olunması da ayrıca çok önemli.
Yapılan araştırmalarda çocukların bilgisayar ve mobil oyun seçimi yaparken çoğunlukla kendi yaş standardını aşan
oyunlar tercih ettiği kanıtlanmış. Bu durum 10-14 yaş arasındaki çocukların özellikle şiddet içeren sahnelere, çıplaklık
ve cinselliğe erken maruz kalmasına hatta bazı yetişkin oyun temalarında konu olarak işlenen uyuşturucu, tecavüz
kavramlarıyla çok erken tanışmasına neden olmakta. Çocuklara yaşamlarında yanlış teşvike sebebiyet verebilen
düşünce tohumları ekebilir, oyun içi oluşturulan bir karaktere hayranlık sebebi ile şiddeti meşrulaştırma vb. gibi çok
tehlikeli durumların yaşanmasına sebebiyet verebilir. Bu aşamada anne ve babaların çocukların oynadıkları oyunlar
ve kullandığı sosyal mecralar için mutlaka bilgi sahibi olması için araştırma yapması kesinlikle çok önemlidir.
İnternetten uzak kalmak ve gelişime kendini kapatan ‘ben anlamam.’ diyerek kendi köşesinde hayatına devam eden
ebeveynlerin, bu konuda acil bir adım atması gerekli çünkü çocuklarınızı ve ailenizi korumak istiyorsanız gelişime ayak
uydurmalısınız.
Siber tehlikelere maruz kalmanızın en kolay yollarından biri genellikle oynanan oyun için çocukların çeşitli oyun
hilelerine baş vurması için araştırma yapmasıdır. Bu konuda bilgilerin yer aldığı internet siteleri üzerinde siber
saldırılar çok kolay yer alabilir. Creak dosyaları, ek program kurarak hilelerin gerçekleşmesi, linklere tıklayarak hesap
bilgi girişleri vb. talepler çocuklar için riskli görünmeyebilir. Bu aşamada güçlü ve güvenlik bir virüs programı
kullanmak çok önemlidir. Bilgisayarınıza fark etmeden yüklenen kötü amaçlı programlar bilgilerinizi ele geçirebilir
geri dönüşü çok zor olan durumlara neden olabilir. Hatta bilgisayarınız zombi bilgisayar olarak siber saldırılarda bile
haberiniz bile olmadan kullanılabilir.
Bir diğer sorun ise çocuklarınızın sosyal sınırlar ve gizlilik konusunda endişe duymamasıdır. Doğru ve kişisel bilgileri
herkese açık olan internet hesap profillerinde kullanabilirler. Bu durum özel aile anlarına ait fotoğraflara, aile içi
kalması gereken sırların ifşasına en basitinden ev adresinizin yazması bile olabilir. Çocuklarınız herkese açık bilgiler
paylaşıyorsa bunu sizler de görebilirsiniz ve müdahale ederek çocuklarınızı kötü niyetli insanlara karşı
bilgilendirmeniz şarttır. Siber avcılar konusunda onları bilgilendirmek de çok önemlidir. Cinsel ve diğer sebeplerden
çocuklarınız kötü niyetli kişilerce kayıt altına alınabilir ve takip edilebilir. Çocuklarınızın masumiyetini ve iyi niyetleri
siber avcılar tarafından çok rahat kullanılabilir. Gerçek hayatta görüşmek gibi durumlar için kullanılabilir. Çocuklarınız
korku ve tehditlerle yapmaması gereken şeyler yapabilir ve durum daha da ciddi bir hal alabilir. Siz bunu fark
ettiğinizde her şey çok geç olabilir.
Siber saldırılarda çocuklar arasında en yaygın olanlardan biride kimlik avı yapılan siber saldırılardır. Bu tarz siber
suçlular çocukların sıklıkla zaman geçirdiği internet sitelerinde pusuya yatarak kullanabilecekleri e-posta, yakın ve
arkadaşları hakkında bilgiler, yaşadığı çevre ve adresi gibi kullanabileceği bilgileri toplar. Çocuklara yabancılardan
gelen e-postalara ve arkadaşlarından gelen ve herhangi bir iletişim içermeyen mesajlarda yer alan linklere
tıklamamak gerektiği öğretilmelidir. Ayrıca bu insanların çocuklara vaatler sunabileceğini ve belirli bilgiler isteyerek
onlara karşılığında örneğin bir oyun için tekliflerde bulunabileceklerini anlatmalısınız. Bir teklifin gerçek olmayacak
kadar iyi olduğunda şüphelenmelerini ve temkinli olmalarını hatta ikilemde kalırlarsa size gelmelerini
tembihlemelisiniz.
Son olarak çocuklarınız internette hiçbir şeyin kalıcı olarak silinmediğini ve izlerin kaldığını, ileride büyüdüğü zaman
karşısına çıkabilmesinden dolayı olumsuz durumların yaşanma ihtimalinden bahsedilmeli. Bilinçli ve güvenli bir
internet kullanıcı olmanın yollarını olabildiğince onara öğretmelidir. Kendilerini bu konuda geliştirmeleri için
araştırmaya, düşünmeye onları teşvik etmeniz ise en güzeli olacaktır.
